Monday, June 4, 2012

Waarom de 'Kale Duinen' kaal zijn

Waarom zijn de Kale Duinen kaal? (5 mei 2012)
Tegenwoordig lopen er niet teveel schapen.
Informatiebord Staatsbosbeheer (5 mei 2012)
(klik op foto voor vergroting)

De Kale Duinen is een gebied met zandverstuiving  in het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Volgens het informatiebord van StaatsBosbeheer (foto) zijn de Kale Duinen ontstaan door overbegrazing met overduidelijk negatieve gevolgen voor de directe omgeving: het zand stoof akkers, wegen en dorpen onder. Nog afgezien van het feit dat de dieren er geen voedsel meer konden vinden en de schapenhouders dus hun eigen bestaan vernietigden. Later kwam men op het idee het zand vast te leggen door herbebossing. Waar de schapen bleven vermeldt het verhaal niet. Wat ze natuurlijk hadden moeten doen is het aantal schapen afstemmen op de capaciteit van de heide. Gewoon kijken naar wat er met de bodem en vegetatie gebeurt en je begrazing daar op afstemmen, liefst in overleg met alle andere gebruikers. Hoe moeilijk kan het zijn? Dan had je een duurzame begrazing gehad, in ieders voordeel. Is dit echt bovenmenselijk moeilijk? Dit is een verhaal van ecologisch wanbeheer in het klein. Mensen kenden elkaar, woonden bij elkaar in de buurt. Hebben we hier is van geleerd? Op het informatiebord wordt de zandverstuiving gepresenteerd als een toeristische attractie. Punt. op het bord heeft Staatsbosbeheer er niets van geleerd, maar in de praktijk heeft ze niet al te veel schapen rondlopen (niet commercieel?).

Wat er vroeger met de Kale Duinen is gebeurd, is met veel gebieden elders in de wereld herhaald. Verwoestijning, erosie, wegspoelen van kostbare vruchtbare grond, etc. Dat je toch ondanks alle verwoesting optimistisch kunt zijn, zag ik recentelijk in de documentaire Groen Goud (Tegenlicht, 30 april): Al meer dan 15 jaar is de cameraman en ecoloog John D. Liu bezig met zijn wereldwijde missie om woestijnen te vergroenen en biodiversiteit te herstellen. Hij bewees dat het mogelijk is om kale woestijnen in een aantal jaren te herstellen tot gebieden met weelderige plantengroei. Bijna niet te geloven. Nooit eerder had ik zoiets gezien. Een bijzonder stimulerende en hoopvolle documentaire. Als het over het milieu gaat is het meestal triest nieuws. Deze keer zondermeer goed nieuws. Bekijk de documentaire en je wordt er gegarandeerd vrolijk van.

De documentaire is gebaseerd op Hope in a Changing Climate (trailer 5 min op youtube)

Postscript 8 juni:

Lange termijn effecten van je gedrag zijn veel moeilijker te leren dan korte termijn effecten. Dit geldt voor ratten maar ook voor mensen. Als het jaren duurt voordat het milieu achteruit gaat, en het gaat ook nog sluipend, dan is dat moeilijk vast te stellen. Bovendien moet je nog een causaal verband met je eigen gedrag en de achteruitgang van het milieu leggen. Dat vereist kennis, en is ook makkelijk te negeren of te ontkennen.

0 comments:

Post a Comment