 |
| Prof. Dr. Frans de Waal krijgt eredoctoraat van de Universiteit Utrecht 26 maart 2013 |
Eerst even een korte samenvatting van de claims van Frans de Waal:
- De toepassing Darwin op moreel gedrag van de mens: continuïeteit tussen mens en dier. Alle in groepen levende soorten kennen vormen van sociaal gedrag: samenwerking, de noodzaak agressie onder controle houden, wraak, verzoening, etc. Maar zie: [1]
- Moreel gedrag heeft voorlopers bij dieren
- Moraal gaat aan religie vooraf: moraal is niet afhankelijk van goddelijke openbaring (Bijbel, Tien Geboden), van redeneringen (verstand, filosofie)
- De mens is tot méér in staat dan hij nu laat zien als we empathie een kans geven en niet laten onderdrukken door politieke en economische systemen
- Dieren zijn tot méér in staat (qua intelligentie en moraal) dan we denken als wetenschappers maar adequate experimenten ontwerpen om het aan te tonen (daar is FdW goed in)
- Religie kan moraal ondersteunen en stimuleren (Geeft hij voorbeelden? Het hangt er van af: welke moraal? welke religie?) in theorie ja, maar in de praktijk valt dat tegen. Waarom? Zijn er net zoveel voorbeelden dat religie het beste in de mens naar boven haalt als het slechte? bv: katholieken versus protestanten: in de vaderlandse geschiedenis, Europese geschiedenis (Bloody Mary: katholieke vorstin die 280 protestanten liet verbranden), wereldgescheidenis, en nu: Protestant in de straat , mijn opvoeding!)
- De Waal valt 'neo-atheisten' aan omdat ... ja, waarom? Omdat we religie nodig hebben? Echt? Frans de Waal woont in een land (USA) waar dagelijks pogingen gedaan worden door Christenen om evolutie en klimaat uit de schoolboeken te weren! Christenen die evolutie verwerpen zouden wel accepteren dat onze moraal evolutionaire voorlopers heeft in apen? Religie is niet goed om de boodschap van Frans de Waal tot je te nemen. Dus: hoezo we hebben we religie nodig?
(1) Is het nog steeds nodig om aan te tonen dat moraal geen bovennatuurlijke oorsprong heeft?
Dr. W. van Vlastuin:
"Atheïsten zoals Dawkins en Philipse zijn ervan overtuigd dat het geloof in God niet nodig is voor moraal. Er is evenwel alle reden om te stellen dat een blind, toevallig en immoreel natuurlijk proces als evolutie op geen enkele manier tot een bindende moraal kan leiden. Het tegendeel is ook waar. Het besef van moreel kwaad verwijst ons naar iets boven onszelf, naar een hogere standaard voor goed en kwaad." Dr. W. van Vlastuin: Besef van goed en kwaad verwijst naar hogere werkelijkheid, Reformatorisch Dagblad 21-01-2013Vlastuin zal bedoelen: besef van goed en kwaad, voor zover aanwezig, verwijst naar een hogere werkelijkheid. Want er zijn mensen zoals psychopaten die geen of een heel ander dan het christelijke besef van goed en kwaad hebben. Om over HItler maar te zwijgen.
Een standpunt van iemand die Frans de Waal nooit gelezen heeft! Hij denkt kennelijk dat er in de natuur de wet heerst van de sterkste, het is moord en doodslag, eten of gegeten worden! Daarom is Frans de Waal nog steeds nodig.
(2) Is Frans de Waal nog steeds nodig?
Ja! Ondanks de sympathie voor religie in het laatste boek van Frans de Waal zijn predikanten er niet in getrapt:
Zoektocht Frans de Waal naar moraal in dierentuin overtuigt niet 21-06-2013 16:13 | gewijzigd 22-06-2013 09:40 | Ds. G. A. van den Brink ( hersteld hervormd predikant).
Hij bespreekt het laatste boek van de Waal, dus we moeten aannemen dat hij het gelezen heeft. Maar hij citeert niets. Hij bedenkt 3 nieuwe vragen en rekent de Waal daar op af, maar gaat niet in op wat de Waal echt schrijft. Volgens hem gaat het bij moraal en religie niet om gedrag maar om 'innerlijke drijfveren en overtuigingen'. Mensen hebben overtuigingen en dieren niet. (zoek de verschillen, heet het spelletje!) Maar dit is het punt niet. Frans de Waal claimt ook niet dat moraal bij dieren en mensen in alle opzichten hetzelfde is. Wat hij claimt zie 5 punten hierboven. Aan de centrale claims van Frans de Waal is ds. van den Brink niet toegekomen. De mogelijke oorzaak drong pas in tweede instantie tot me door [2].
(3) Is Frans de Waal nog steeds nodig?
Er is geen moraal zonder God Chris Rutenfrans Volkskrant (!) 6 juli 2013 Chris Rutenfrans 'weerlegt Frans de Waal door de morele superioriteit van Christendom t.o.v. Islam aan te tonen! Bizar en niet relevant. Hier heb ik over geblogd op 17 juli: Zeer gevaarlijke vergelijking mens-dier van Chris Rutenfrans in de Volkskrant .
(4) Is Frans de Waal nog steeds nodig?
Ja, er zijn nog steeds onwetenden zoals de christelijk journalist Stevo Akkerman (te gast in EO programma: Adieu God, Thijs van de Brink):
"Auschwitz is een argument voor God: Ik denk dat de moraal van buiten de mens is, zijn oorsprong vindt buiten de mens. Als het uit de mens zelf zou komen wat goed en slecht is, dan kan de ene mens er heel anders over denken dan de ander. Dan wordt het relatief, terwijl we allemaal zeggen: Auschwitz is het grote kwaad. Als er een moraal is ingegeven van buiten ons mens-zijn, dan is er dus iets buiten ons. En dat iets noemen we God."Ik was benieuwd of hij zijn beweringen nog onderbouwd in zijn recente boek Donderdagmiddagdochter (2013), maar je komt bedrogen uit als je denkt dat hij daarin een gedetailleerde uitleg geeft waarom God Auschwitz toeliet.
"Je kunt veel relativeren, maar Auschwitz niet. En die zekerheid dat Auschwitz het absolute kwaad is, geliefde ongelovige, moet haast wel voortkomen uit een intuïtie die naar God verwijst. En ik zie niet hoe ik het oordeel over Auschwitz kan verankeren zonder God". (p. 119 Donderdagmiddagdochter, ebook versie)Maar God heeft juist Auschwitz toegelaten! Tegenstrijdiger kan het niet: het idee dat Auschwitz het absolute kwaad is verankeren in een God die Auschwitz heeft toegelaten. Hiermee heeft Stevo Akkerman de bovennatuurlijke oorsprong van de moraal en het probleem van het kwaad opgelost. Zo lijkt het. Heeft God dan Auschwitz laten gebeuren om te ons demonstreren wat het absolute kwaad is? Je verwacht in een boek meer argumentatie dan in een tv-interview. Helaas niet in dit boek. Ook Stevo Akkerman zou enorm profiteren van o.a. de boeken van Frans de Waal [1]. Het is verplichte literatuur als je iets over moraal wilt zeggen. Geldt ook voor Dr. W. van Vlastuin, Chris Rutenfrans en G. A. van den Brink.
Noten
- Frans de Waal is niet de eerste of de enige: Jan Verplaetse (2008): Het morele instinct. Over de natuurlijke oorsprong van onze moraal. En Konrad Lorenz (1965) heeft geschreven over het kwade: Das Sogenannte Bose: Zur Naturgeschichte der Aggression. (Ned: Over agressie bij mens en dier) dat heeft alles met moraal te maken. Bioloog Richard Alexander (1987) The Biology of Moral Systems. En natuurlijk bioloog E O Wilson (1975) Sociobiology (he temporarily removed ethics from the hands of philosophers!) wat de aanleiding was voor filosoof Peter Singer (1981): The Expanding Circle.
- [15:11] Ds van den Brink schrijft: "Maar De Waal kijkt naar zijn aapjes en hoeft die boeken niet meer te lezen. (...) Misschien wordt het tijd dat Frans de Waal eens de dierentuin uit stapt en zijn ogen opent in de mensenwereld." Afgezien van de grofheid en beledigingen, als Frans de Waal zijn centrale stelling dat moraal voorlopers heeft in onze evolutionaire naasten wil onderbouwen, dan moet hij wel naar dieren kijken. Je kunt moeilijk naar voorlopers van menselijke moraal in de mens zelf gaan zoeken. Dat betekent dus dat ds van den Brink bij voorbaat weigert om naar het bewijsmateriaal van de hoofdstelling te kijken. Het hele idee om naar dieren te kijken vindt hij belachelijk! In dierentuinen! 'Aapjes': wat een stomme beesten! Tenslotte schrijft van den Brink: "Het verbaast dan ook niet dat De Waal vergaande filosofische en theologische uitspraken doet. Maar hij vermeldt in zijn literatuur geen enkel recent filosofisch of wijsgerig-theologisch werk." Pardon? Frans de Waal schreef eerder: Primates and Philosophers. How morality evolved, waarin hij in discussie gaat met filosofen.
Postscript
Op 29 juni 2013 in het RD een intelligentere uitzeenzetting van Prof J Hoek: Ook dierenwereld laat vonkjes van bedoeling Schepper zien'. Wel de moeite waard om even te lezen; heeft goed niveau.
Vorige blogs
Evolutie blog: Frans de Waal houdt lezing in een uitverkocht Paradiso
25 maart 2013
Evolutie blog: Enige hulp bij het lezen van De Bonobo en de Tien Geboden
17 april 2013
Frans de Waal: Een tijd voor empathie
January 22, 2010
0 comments:
Post a Comment