Tuesday, April 9, 2013

Duizenden muizen voor niets opgeofferd voor de medische wetenschap?

Posted by Unknown at 3:42 AM Labels: ,
Een groot opgezet 10 jaar durende onderzoek concludeert dat voor drie medische aandoeningen de muis géén voorspellende waarde voor de mens heeft. Het onderzoek verscheen 26 feb in PNAS, een gezaghebbende wetenschappelijk tijdschrift. Ik hoorde voor het eerst van het onderzoek op een college van prof. Berent Prakken (UMC Utrecht). Een blogbericht over een verontrustend en opzienbarend onderzoek.

Mensen zijn een miljoen maal gevoeliger dan muizen (NYT)
Het onderzoek had zich in eerste instantie beperkt tot patienten met ernstige brandwonden, sepsis en heftige ontstekingsreacties. De onderzoekers hadden onderzocht welke genen aan werden gezet in cellen van het immuunsysteem als reactie op het trauma. Ondanks de diversiteit van de patienten kwam er een consistente set geactiveerde genen naar voren. Uit de genactiviteit viel te voorspellen wat het verloop van de ziekte was, wie zou overleven en wie er in de intensive care zou belanden. De onderzoekers hadden een jaar lang tevergeefs hun manuscript ter publicatie aangeboden aan verscheidene wetenschappelijke tijdschriften. Het bezwaar van de reviewers was dat de onderzoekers niet hadden laten zien dat dezelfde genen die in de mens werden geactiveerd ook in de muis geactiveerd werden. Eignelijk een bizar verwijt, want het was de onderzoekers te doen om mensen te genezen, niet muizen. Toch besloten ze om een grootschalig vergelijkend onderzoek te gaan doen van de reactie van het menselijke en muizen genoom op lichamelijke verwondingen. De resultaten waren totaal onverwachts. Ze vonden géén enkele overeenkomst in gen activiteiten van muis en mens. Dit ondanks het feit dat muis en mens een hoog percentage overeenkomstige genen heeft. Maar ze vonden geen enkele significante correlatie in gen activiteit. Dat resultaat was zo vreemd dat Nature en Science het weigerden te publiceren: "It has to be wrong. I don’t know why it is wrong, but it has to be wrong".

Uiteindelijk accepteerde PNAS het artikel. De reviewers konden geen fouten in het onderzoek vinden. Vooral de verschillen mens-muis waren opvallend. Het bleek dat er 3x zo veel genen in de mens gactiveerd werden en dat die tot 6 maanden lang actief bleven, terwijl die in de muis slechts enkele dagen actief bleven. Het werd nu duidelijk waarom 150 (!) geneesmiddelen die naar aanleiding van muis onderzoek in de afgelopen decennia op de mensen met sepsis werden getest, allemaal faalden. De geneesmiddelen hadden als target  de geactiveerde genen in de muis (logisch!). En omdat die niet overeenkwamen met die van de mens, faalden die geneesmiddelen (logisch!). Echter, men wist al jaren dat muizen niet gauw dood gaan aan een bacteriële infectie. Dat was een hint. Muizen zijn zelfs bestand zijn tegen een miljoen maal meer bacteriën in het bloed dan de mens (zie foto: een factor 106 verschil staat er op het bord).

Evolutie
De verklaring van dit onvoorstelbaar grote verschil tussen muis en mens heeft met evolutie te maken. Muizen komen in hun natuurlijke omgeving in aanraking met voedsel dat onder de bacteriën zit, rottend en bedorven voedsel, etc. Bepaald geen hygiënische omstandigheden. Muizen doen niet aan handen wassen met stromend water en zeep en doen niet aan voedsel expiratie datums. De Keuringsdienst van Waarde zou dat voedsel afkeuren en onmiddellijk uit de handel laten nemen. Mensen zouden er doodziek van worden. Muizen niet. Hun immuunsysteem is daarop aangepast. Onderzoekers in het biomedische onderzoeks wereldje kwamen nooit eerder op dat idee. 

Subsidie
De auteurs van de publicatie zelf hebben grote vraagtekens gezet bij het gebruik van muizen voor het ontwikkelen van geneesmiddelen voor de mens en zijn van mening dat het niet verstandig is dat de overheid nog langer dit soort onderzoek subsidieert. Ook een aantal niet bij het onderzoek betrokken wetenschappers zeiden desgevraagd dat er geen geld meer naar dit soort muisonderzoeken moet gaan. Een alternatief is cellen en weefsels van de patient onderzoeken.

Dierenwelzijn
Ik kon niet het totaal aantal gebruikte muizen vinden in de publicatie. Dat is verdacht. Ik denk dat het aantal muizen dat nutteloze experimenten moesten ondergaan en dus voor niets zijn opgeofferd minimaal in de duizenden, en gezien het aantal van 150 geneesmiddelen, misschien zelfs in de miljoenen loopt. Het experiment zelf liep 10 jaar. De commentaren melden dat het een enorme verspilling van mankracht en geld was (ze noemen geldbedragen), maar vertellen niets over het lot van de muizen. Gezien het soort onderzoek (sepsis, ernstige brandwonden, trauma) zal het geen diervriendelijk onderzoek geweest zijn. Het protocol vermeldt dat de dieren met Isoflurane verdoofd werden en dat de ethische commissie van het instituut waar de experimenten uitgevoerd werden toestemming had gegeven (...). Maar als je bedenkt dat de experimenten inhielden dat de muizen met opzet ernstige (brand)wonden werden toegebracht, zo ernstig dat ze nog net niet dood gingen, dan vraag ik me af of dat ethisch acceptabel is. En hoe zou het voor het laboratorium personeel zijn dat die verwondingen bij honderden of duizenden muizen moest aanbrengen? En achteraf te horen krijgen dat alle experimenten voor niets waren? 

Het trieste is dat er nog wetenschappers bestaan die naar aanleiding van het vernietigende onderzoek doodleuk opmerken dat er vast wel andere muis modellen bestaan die wel een goede voorspellende waarde voor de mens hebben. Ze verzuimen te zeggen welke muismodellen dat zijn. 

De resultaten zeggen niet dat de muis in het algemeen een slecht model is voor menselijke ziektes. Maar wel een slecht model voor de genoemde ziektes en wellicht nog andere ziektes bij de mens. Het toont ook aan dat wetenschappers jarenlang onkritisch doorgaan op een eenmaal ingeslagen pad. En dat zelfs reviewers en editors van topwetenschappelijke tijdschriften 'gewoontedieren' zijn. Dit onderzoek onthult dat onderzoekers nogal gedachtenloos, routinematig omgaan met dierexperimenten. Zelfs als het om zeer dier-onvriendelijke experimenten gaat. 

Eerder blogde ik over het nieuws dat de meeste medische experimenten met chimpansees overbodig waren. Nu dus een soortgelijk verhaal over muizen. En een eerder blog over de mens als ideaal proefdier. Dat lijkt ook op te gaan voor bovengenoemd onderzoek.

Mensen die dierexperimenten verdedigen met het argument dat het ethisch is om dieren te gebruiken voor het nut van de mens, hebben er een probleem bij. Muizen mogen dan wel goedkoop en makkelijk te hanteren zijn, hebben ze echt wel nut voor de mens?


Bronnen:

 
Vorige blogs over dierproeven: 

- Darwin over vivisectie (herziene versie) 27 november 2012
- Het mooiste proefdier dat er bestaat: de mens 22 november 2012
- De meeste medische experimenten met chimpansees waren overbodig 5 november 2012

0 comments:

Post a Comment